Xạ phẫu định vị (SRS): Những điều cần biết

Xạ phẫu định vị (còn được gọi là PET/CT) là một kỹ thuật hình ảnh y tế hiện đại được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi các bệnh ung thư và các bệnh lý khác. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về xạ phẫu định vị, cách nó hoạt động và lợi ích của nó.

Xạ phẫu định vị là gì?

Xạ phẫu định vị (SRS) là kết hợp giữa hai kỹ thuật hình ảnh y tế: tomography tích tụ dịch chất đồng vị (PET) và máy scan cắt lớp (CT). Khi kết hợp hai kỹ thuật này, xạ phẫu định vị tạo ra những hình ảnh y tế có độ chính xác cao hơn so với sử dụng riêng lẻ từng kỹ thuật.

Xạ phẫu định vị (SRS) sử dụng nhiều chùm tia phóng xạ để điều trị các bất thường trong não và cột sống.

Không giống như phẫu thuật thông thường, SRS không cần tạo đường rạch hay vết mổ hở trên cơ thể. Dưới hướng dẫn hình ảnh 3D, liều cao bức xạ được nhắm vào vùng mục tiêu với tác động rất nhỏ lên mô khỏe mạnh xung quanh.

Vì SRS chiếu xạ với liều lượng và độ chính xác cao hơn rất nhiều nên chỉ cần một lần hoặc ít lần điều trị hơn (thường là 3 – 5 lần) so với xạ trị thông thường.

Cách xạ phẫu định vị hoạt động

Đặt tư thế, cố định bệnh nhân và chụp ảnh xác minh trước khi chiếu xạ hàng ngày nhằm đảm bảo độ chính xác.

Trong quá trình thực hiện thủ thuật, các chùm tia phóng xạ được hướng vào u từ nhiều điểm khác nhau, cho phép chiếu xạ với độ chính xác cao hơn.

Liệu pháp này thường được làm trong 6 – 25 lần, được gọi là các phân liều. Một phân liều đơn lẻ của liệu pháp này được gọi là xạ phẫu.

Xạ phẫu định vị hoạt động cũng giống như các loại bức xạ khác, bằng cách phá hủy hoặc làm tổn thương ADN của các tế bào mục tiêu. Điều này ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của các tế bào bất thường, khiến các u này không hoạt động nữa hoặc thu nhỏ lai.

Tại sao bạn cần xạ phẫu định vị?

Xạ phẫu định vị được dùng để điều trị các bệnh lý thần kinh như là:

U dây thần kinh thính giác, một loại u không phải ung thư ở nền sọ có thể ảnh hưởng đến thính giác và cảm giác thăng bằng. SRS được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển hoặc giảm thiểu kích thước của u để ngăn chặn tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn.

Động kinh. SRS sử dụng nhiều chùm tia phóng xạ được hội tụ chính xác để điều trị một vùng trong não, nơi gây ra co giật, với tác động rất nhỏ lên các mô khỏe mạnh xung quanh. Nếu tổn thương não như là u gây ra động kinh, điều trị u có thể làm giảm khả năng tái phát.

Đau dây thần kinh sinh ba, một bệnh lý mạn tính gây ảnh hưởng đến dây thần kinh sinh ba và gây đau mặt nghiêm trọng. Các dây thần kinh này chịu trách nhiệm dẫn truyền thông tin cảm giác giữa não với khu vực trán, má và hàm dưới. SRS nhắm vào rễ thần kinh sinh ba để làm gián đoạn các tín hiệu đau này.

Các vị trí ung thư/di căn có chỉ định xạ phẫu định vị

Bạn có thể tham gia vào nhóm này để nhận những lời khuyên, lời chia sẻ của những người có kinh nghiệm khám chữa bệnh tại Singapore và được giải đáp một cách chi tiết và cụ thể: Khám chữa bệnh tại Singapore

Xạ phẫu định vị mang đến những lợi ích như sau:

Bác sĩ phẫu thuật có thể tiếp cận những vùng sâu nhất trong não. Không thể điều trị bằng phẫu thuật thông thường
Vì không có vết rạch nào, bệnh nhân rất ít bị khó chịu. Và có ít nguy cơ do phẫu thuật
Bệnh nhân chỉ cần dùng thuốc an thần nhẹ và có thể tỉnh trong toàn bộ thủ thuật
Đa số bệnh nhân được điều trị trong khoa ngoại trú, hoặc nhiều nhất là nằm viện qua một đêm
Bệnh nhân ít bị khó chịu hơn. Và có thời gian phục hồi nhanh hơn nhiều so với phẫu thuật thông thường

Các nguy cơ và biến chứng của xạ phẫu định vị là gì?

Xạ phẫu định vị nhìn chung có ít nguy cơ hơn phẫu thuật thông thường vì không rạch hay cắt.

Những biến chứng hoặc tác dụng phụ sớm thường chỉ tạm thời. Trong những ca bệnh hiếm gặp, một số người có thể bị những tác dụng phụ muộn. Các tác dụng phụ này có thể xảy ra nhiều tháng sau khi điều trị. Và khác nhau tùy vào vị trí điều trị trên cơ thể.

Bác sĩ có thể kê thuốc kháng viêm (thuốc corticosteroid). Để ngăn ngừa những vấn đề này hoặc điều trị triệu chứng nếu xuất hiện.

Bác sĩ sẽ cùng quý vị thảo luận kỹ hơn về những nguy cơ tiềm ẩn.

Các biến chứng hoặc tác dụng phụ sớm sẽ tùy thuộc vào bộ phận cơ thể được điều trị. Các triệu chứng này bao gồm:

Mệt mỏi và kiệt sức trong vài ngày đầu sau thủ thuật
Sưng ở vị trí điều trị hoặc gần đó, có thể tạm thời làm đau nhiều hơn
Buồn nôn hoặc nôn, nếu u bị chiếu xạ nằm gần ruột hoặc gan
Rụng tóc/lông ở khu vực điều trị
Các vấn đề ở miệng và khó nuốt
Các vấn đề về ăn uống và tiêu hóa
Tiêu chảy
Buồn nôn và nôn
Đau đầu
Đau và sưng ở vùng điều trị
Thay đổi về tiết niệu và bàng quang

Các tác dụng phụ muộn có thể bao gồm:

Những thay đổi về ruột
Những thay đổi về phổi
Những thay đổi về tủy sống
Xuất hiện ung thư mới (ung thư thứ phát)
Sưng cánh tay và chân (phù bạch huyết)
Xương yếu hoặc giòn

Với nền tảng kiến thức thực tế hơn 15 năm qua, OSSC cam kết mang lại dịch vụ thông dịch y tế chuyên nghiệp và luôn sẵn sàng hỗ trợ khám và chữa bệnh cho cộng đồng bệnh nhân, đáp ứng nhu cầu tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế tốt hơn, hướng tới cuộc sống khỏe mạnh hơn.